


Sau chiến thắng của Ngô Quyền năm 938, người Việt giành được tự chủ và bước vào thời kỳ phong kiến quân chủ, khi quyền lực tập trung vào tay nhà vua. Trong thời kỳ này, xã hội có sự phân hóa rõ rệt giữa giai cấp thống trị và giai cấp bị trị kể cả trong trang phục và trang sức thường ngày.
.png)
.png)
Đặc biệt, tất cả những tinh hoa của nghệ thuật hay trang sức đều được sử dụng để phục vụ cho giai cấp thống trị (vua chúa, quan lại). Trong thời kỳ này, các chất liệu được sử dụng để chế tác trang sức khá đa dạng bao gồm vàng, bạc, đá quý, ngọc trai với các sản phẩm cầu kỳ như trâm cài, vòng cổ, vòng tay, mũ miện,...mang biểu tượng rồng, phượng, hình chữ thọ và hoa văn cổ dành riêng cho hoàng tộc.
Do sự khác biệt về tầng lớp, các sản phẩm trang sức phục vụ hoàng tộc và quan lại cũng được chế tác vô cùng tỉ mỉ và được chăm chút từng chi tiết nhỏ nhất. Tùy thuộc vào phẩm cấp của người sử dụng, sản phẩm trang sức có quy định riêng về biểu tượng và kích thước. Ví dụ hình rồng chỉ dành cho đồ sức của vua hay hình phượng chỉ được dành riêng cho hoàng hậu.
Thuyết minh. Sự phát triển của trang sức thời Nguyễn.
Thuyết minh. Giới thiệu về trang sức Vương phi triều Nguyễn
Hãy ấn nút để được nghe thuyết minh từ hướng dẫn viên Ngân Hà nhé!
![]() | ![]() |
---|---|
![]() | ![]() |
![]() |
Hình ảnh. Một vài trang sức dành cho hoàng tộc triều Nguyễn.
Ngược lại, trang sức của tầng lớp bị trị có số lượng ít ỏi và được làm phần lớn từ các chất liệu cấp thấp như đồng cùng cách tạo hình đơn sơ. Mãi cho đến giai đoạn thuộc địa nửa phong kiến vào cuối TK XIX, khi Việt Nam chịu sự cai trị của Pháp, tầng lớp địa chủ giàu có xuất hiện và nắm giữ số lượng không nhỏ các loại trang sức với chất liệu đắt tiền.
Trang sức tại thời điểm này chịu sự ảnh hưởng khá lớn từ phong cách phương Tây với những chuỗi ngọc trai và vòng cổ đá được quấn 3-5 vòng kết hợp với áo dài hoặc đầm nhằm mang đến hình ảnh về một phong cách thời thượng. Họa tiết trang trí cũng trở nên cô đọng, hiện đại với bố cục chính phụ, chi tiết công phu hơn các thời kỳ trước. Qua đây, cho thấy mục đích sử dụng trang sức trong thời phong kiến bên cạnh việc làm đẹp còn có vai trò trong việc tôn vinh quyền lực, địa vị hay gia thế của nhóm đối tượng sử dụng trong xã hội.

Hình ảnh. Trang sức bằng đồng với thiết kế đơn giản cho tầng lớp bị trị.
.png)


.png)
![]() | ![]() | ![]() | ![]() |
---|
Có thể nói sự đa dạng trong các mặt hàng sản phẩm trang sức trong thời phong kiến đã góp phần không nhỏ trong việc hình thành nên các làng nghề thủ công chuyên về kim hoàn và chế tác trang sức. Trong đó, có làng đậu vàng - đậu bạc Định Công (TK VI) được biết đến với sản xuất hàng đậu; làng kim hoàn Châu Khê - Hải Dương (TK XI) chuyên về kỹ thuật kim hoàn tổng hợp; làng chạm bạc Đồng Xâm - Thái Bình (TK XV) nổi danh với kỹ thuật chạm bạc tinh xảo; và làng kim hoàn Kế Môn - Phong Điền - Thừa Thiên Huế (TK XVIII) chuyên sản xuất các sản phẩm kim hoàn cao cấp. Và đến ngày nay, các làng nghề trên vẫn tồn tại và tiếp tục phát triển, lưu giữ nghề chế tác trang sức truyền thống qua nhiều thế hệ.